Wskaźnik Bogactwa Narodów i pozycja Polski
Karol Zdybel
Pomiar zamożności społeczeństw uchodzi za Świętego Graala ekonomii. Idea przedstawienia poziomu bogactwa przy pomocy pojedynczej wielkości brzmi niezwykle zachęcająco. Najlepiej byłoby, gdyby wielkość ta umożliwiała dokonywanie zarówno porównań międzynarodowych, jak i porównań w czasie. Chcielibyśmy dowiedzieć się, o ile lepiej (lub gorzej) żyje się nam w porównaniu do pokolenia naszych rodziców lub w porównaniu do naszych sąsiadów; w tym celu wygodnie byłoby zestawić ze sobą tylko dwie liczby.
Niestety, rzeczywistość okazuje się pod tym względem rozczarowująca. Nie tylko nikt nie wymyślił dotąd odpowiedniej metody pomiaru. Moglibyśmy się przecież łudzić, że jakiś ekonomiczny geniusz w końcu skonstruuje prawidłowy wskaźnik. Wiemy jednak, że nigdy się to nie stanie. Problem bowiem w tym, że samo zadanie, jakie stawiamy przed wymarzoną metodą pomiaru, jest niewykonalne, o czym wiedzą co lepsi ekonomiści. Ostatecznie bowiem ekonomia bada nie dobra materialne, lecz proces zaspokajania ludzkich preferencji, a te są subiektywne, intensywne i niemożliwe do zagregowania.
A jednak, mimo tych oczywistych zastrzeżeń, ludzie w dalszym ciągu konstruują metody porównywania zamożności społeczeństw. Zrobiliśmy to również w Warsaw Enterprise Institute. Mamy świadomość, że opracowany przez nas Wskaźnik Bogactwa Narodów (WBN) jest umowny, pełen uproszczeń, analitycznych kompromisów i zwykłych sztuczności. Tyczy się to jednak również innych podobnych miar. Ze świadomości niedoskonałości jednych (np. tej wciąż najpowszechniej stosowanej – PKB per capita) biorą się próby budowania nowych, które same okazują się wysoce niedoskonałe. Dlatego nie twierdzimy, że WBN jest lepszy niż istniejące wskaźniki. Jest po prostu inny – ukazuje rzeczywistość gospodarczą w jeszcze niewypróbowany sposób.
Pomysł
Jego idea jest prosta: każdego roku mieszkańcy Europy korzystają ze strumienia dóbr i usług. Decyzję o nabyciu części z nich podejmują osobiście. Pozostałe dobra i usługi dostarcza im rząd niezależnie od ich woli. WBN jest po prostu sumą tych dwóch składników: prywatnego i publicznego. Tak powstała klasyfikacja ogólna WBN. Składnik prywatny traktujemy w niej z pełnym zaufaniem do obywateli i dodajemy złotówkę do złotówki. W tym aspekcie nie ma miejsca na paternalizm: wydatki, których obywatele dokonują osobiście, uznajemy na przeznaczone na najlepszy z ich punktu widzenia koszyk dóbr i usług. Innymi słowy zakładamy, że zewnętrzny obserwator nie mógłby wydać pieniędzy lepiej niż zrobił to sam zainteresowany.
Składnik publiczny natomiast oceniamy jest przez pryzmat jakości wydatków rządowych. Ilekroć rząd nabywa jakieś dobra w imieniu i dla obywateli, działa jako agent cudzej sprawy. Dobry agent dokona dobrego zakupu, zły agent – złego. Koncepcją obecną od początku przy przygotowaniu WBN było zastosowanie do wydatków publicznych istniejących kryteriów ich efektywności. Z braku suwerennej decyzji konsumenta, który własnym portfelem decydowałby o alokacji zasobów w gospodarce, ocenę decyzji rządu musi wziąć na siebie jakieś ciało zewnętrzne. Dlatego wydatki publiczne w WBN uwzględniamy nie poprzez sumowanie ich wielkości, lecz wedle kryterium jakościowego. Innymi słowy im wyższy potencjał odstraszania, jaki przedstawiają sobą siły zbrojne kraju, tym większą wartość mają wydatki na zbrojenia. Im lepiej w międzynarodowych rankingach wypadają uczelnie wyższe, tym więcej warte są wydatki na szkolnictwo wyższe. Im lepszą opinią cieszy się ochrona zdrowia w jakimś kraju, tym wyżej należy cenić działalność rządu w tym względzie – i tak dalej.
Wybrane przez Warsaw Enterprise Institute podejście mogłoby jednak narazić się na zarzut stronniczości. Bo jak to? – wybory konsumpcyjne i inwestycyjne prywatnych obywateli traktowane są z pełnym zaufaniem, podczas gdy na wydatki rządowe patrzy się z wielką podejrzliwością i filtruje za pomocą rozmaitych zewnętrznych kryteriów? W takim razie można by nie bez słuszności powiedzieć, że WBN jest uprzedzony do rządu. Aby zrównoważyć to uprzedzenie i dać państwu oraz prywatnym obywatelom równe szanse, WBN przypisuje usługom publicznym większą wagę aniżeli wynikałaby z nominalnej wielkości wydatków na nie. Na potrzeby wskaźnika przyjmujemy za dobrą monetę, że rządy działają w takich obszarach, w których prywatna inicjatywa przyniosłaby zauważalnie gorsze rezultaty. Z tego powodu w konstrukcji WBN wydatki konsumpcyjne i inwestycyjne państwa nie są traktowane równoważnie z analogicznymi wydatkami prywatnymi. Otrzymują początkowy bonus – gdy państwo działa sprawnie, złotówka wydana za jego pośrednictwem będzie warta więcej niż złotówka wydana przez Kowalskiego. Niska jakość wydatków rządu może jednak zniweczyć tę przewagę. Pytanie, jakie wobec tego pozostaje otwarte, brzmi: kto ją wykorzystuje, a kto trwoni?
Wskaźnik jakości wydatków publicznych
Aby na nie odpowiedzieć, skonstruowaliśmy pośrednią miarę: wskaźnik jakości wydatków publicznych. Pomysł ponownie był prosty. Wydatki publiczne można podzielić na kilka podstawowych kategorii. Ich najbardziej znana klasyfikacja nazywa się klasyfikacją funkcji rządu (COFOG) i wyszła spod ręki OECD. Co prawda niektóre z nich (np. wydatki na administrację ogólną) nie służą bezpośrednio zaspokajaniu potrzeb obywateli, przez co nie zostały ujęte w przygotowywanym przez nas wskaźniku. Jednak większość wydatków publicznych podpada pod intuicyjnie zrozumiałe kategorie takie jak obrona narodowa, szkolnictwo, infrastruktura czy ochrona środowiska naturalnego. Niezależnie od pracy wykonanej przez OECD, kategorie te nierzadko bywają przedmiotem międzynarodowych porównań, profesjonalnych opracowań bądź badań opinii. Portal internetowy Numbeo agreguje na przykład opinie na temat większości krajów świata w aspektach takich jak zanieczyszczenie środowiska, intensywność ruchu ulicznego, kondycja ochrony zdrowia, a także multum innych.
Ideą przyświecającą WBN było zebranie możliwie dużej liczby ocen, wskaźników i opracowań odnoszących się do poszczególnych kategorii COFOG, a następnie zagregowanie ich. Umożliwiło to uzyskanie ogólnego wskaźnika jakości wydatków publicznych, mieszczącego się w przedziale od 0 do 100 punktów. Rozpada się on na siedem podkategorii ocenionych w takiej samej skali: (i) obronę narodową, (ii) bezpieczeństwo wewnętrzne, (iii) infrastrukturę i transport publiczny, (iv) środowisko, (v) ochronę zdrowia, (vi) szkolnictwo, a także (vii) uczelnie wyższe. Podejście do wydatków publicznych zastosowane przy tworzeniu WBN polegało zatem na uwzględnieniu ich efektów w krajach Europy, a nie – jak ma to miejsce w przypadku PKB – sumowaniu ich wysokości.
Gospodarka prywatna ma się nieźle
Tym, co od razu rzuca się w oczy, jest względnie wysoka pozycja Polski w składniku prywatnym. Prywatna część polskiej gospodarki w przeliczeniu na mieszkańca (17,6 tys. PPS) ustępuje jedynie trzem krajom w regionie Europy Środkowo-Wschodniej: Czechom (21,9), Litwie (20,8) oraz Estonii (19,6). Zarazem jest nieco większa niż np. jej słowacki (16,8) czy węgierski (16,9) analogon. Ponadto Polska wyraźnie wyprzedza Łotwę (16,3), Grecję (trzecią od końca – tylko 16,1 tys.) czy Chorwację (15,4). Pewnym zaskoczeniem może wydać się fakt, że Rumunia z wynikiem 17,1 tys. PPS znajduje się tuż za Polską i jeśli trendy z ostatnich kilku lat się utrzymają, już wkrótce Rumuni będą mogli wydać z własnego portfela więcej niż Polacy.
Z drugiej strony dystans pomiędzy Europą Zachodnią a krajami Europy Środkowo-Wschodniej wciąż jest pokaźny – gospodarka prywatna per capita w krajach takich jak Niemcy, Austria, Holandia czy Dania jest w dalszym ciągu o 50-70% większa niż na wschód od Odry. Inna rzecz, że owa luka zauważalnie zmniejszyła się od 2015 r., chociaż wygląda na to, że jej zasypanie stanowi bardzo odległą (choć – jak pokazuje przypadek Rumunii – nie nieosiągalną) perspektywą.
Środowisko i uczelnie wyższe ciągną Polskę w dół
Pod względem komponentu publicznego WBN miejsce Polski przedstawia się gorzej. Polska uzyskała wynik 58,6, przez co jakością wydatków publicznych ustępują jej (i to wyraźnie) jedynie Rumunia (48,9) oraz Bułgaria (50,9), zaś Węgry uzyskały niemalże identyczny wynik (58,9). Z drugiej strony dystans do innych krajów regionu – np. Czech, Słowacji, Litwy i Chorwacji – jest dość znaczny. Najniższym wynikiem spośród czterech wymienionych krajów cechuje się Litwa (66,3), a i tak jest on o kilkanaście procent wyższy niż rezultat Polski. Co ciekawe, jest tak mimo to, że Polska w ostatnich latach wydatnie poprawiła się w takich podkategoriach jak bezpieczeństwo wewnętrzne, infrastruktura czy nawet ochrona zdrowia, a warto mieć na uwadze, że dwie ostatnie uchodziły przecież od dłuższego czasu za typowe polskie słabości. Jednakże fatalne wyniki w ochronie środowiska i – szczególnie! – szkolnictwie wyższym skutecznie sprowadzają Polską w dolne rejony rankingu jakości wydatków publicznych. Dość powiedzieć, że najlepsze polskie uczelnie w międzynarodowych rankingach uznawane są za równorzędne z najlepszymi szkołami wyższymi Węgier, Łotwy czy Cypru – krajów mniejszych od Polski o rząd albo nawet dwa rzędy wielkości. Równocześnie instytucje akademickie w Hiszpanii, we Włoszech czy (zwłaszcza) w Niderlandach z łatwością biją na głowę swoje nadwiślańskie odpowiedniki.
Sektor publiczny w Danii i Finlandii oceniony najwyżej
Laur pierwszeństwa w jakości wydatków publicznych przypadł Danii (90,7). Drugie miejsce zajęła Finlandia, której ustąpiły Austria i Niderlandy. Co charakterystyczne, duńskie wyniki we wszystkich siedmiu kategoriach przekroczyły próg 90 punktów – to jedyny taki przypadek w stawce. Dla porównania, Polska przekroczyła ów próg jedynie w kategorii szkolnictwa. Interesujące, że niektóre kraje słynące z aktywnego zaangażowania państwa w świadczenie usług dla obywateli uzyskały raczej przeciętne rezultaty. Francja (76,5) zaliczyła wynik na poziomie Czech, Słowenii, Estonii i Portugalii, głównie za sprawą niskich ocen bezpieczeństwa wewnętrznego i tylko umiarkowanie dobrego rezultatu w szkolnictwie wyższym. Podobnie wygląda ocena Belgii (75,9), ciągnięta w dół przez obronę narodową, bezpieczeństwo wewnętrzne i stan środowiska naturalnego. Jeszcze gorzej przedstawia się rezultat Włoch. Ze sumarycznym wskazaniem 66 punktów i bardzo nierówną punktacją subkategorii sytuują się między Litwą a Irlandią.
Wskazania WBN pokazują również, że absolutna wielkość wydatków publicznych w przeliczeniu na osobę jest dobrym predykatorem ich jakości. Ilustruje to poniższy wykres. Kraje wydające dużo na usługi publiczne są na ogół w stanie uzyskać usługi wyraźnie wyższej jakości. Wykres sugeruje jednocześnie, że w grupie krajów o niskich i umiarkowanych wydatkach publicznych per capita (do 6000 EUR na osobę) rozrzut ich jakości wokół trendu jest znaczny. Niektóre kraje uzyskują wyniki znacznie powyżej wielkości oczekiwanej dla ich poziomu wydatków. Inne radzą sobie gorzej niż sugeruje predykcja – w tej grupie jest Polska, której pozycję zaznaczono kolorem czerwonym.
Wysokość wydatków publicznych per capita [EUR]
a wskaźnik jakości wydatków publicznych [0-100]
Wynik ogólny:
Austria przed Danią, Niderlandami i Niemcami
Zsumowanie składnika prywatnego oraz publicznego daje pełne wskazanie Wskaźnika Bogactwa Narodów. W tej klasyfikacji góruje Austria przed Danią, Niderlandami i Niemcami (WBN nie uwzględnia Luksemburga, Cypru ani Malty; z opisanej tu klasyfikacji wyłączam również Irlandię, o czym niżej). Wszystkie te kraje charakteryzują się pokaźnej wielkości gospodarką prywatną i usługami publicznymi wysokiej jakości. Luka pomiędzy prowadzącą czwórką a kolejnymi krajami jest dość znaczna. Austria uzyskała 100 punktów (jej tegoroczny wynik będzie punktem odniesienia także dla przyszłych edycji WBN), czwarte Niemcy – 94,3 punktu, zaś piąta Belgia już tylko 89,1.
Jak wspomniano wyżej, pod względem wielkości gospodarki prywatnej Polska zajmuje w Europie wyższe miejsce aniżeli pod względem jakości wydatków publicznych. Ta druga, chociaż niska, nie była jednak w stanie przesądzić o wyniku Polski (60,2). W klasyfikacji ogólnej WBN zajmuje ona 18. miejsce, wyprzedzając choćby takie kraje jak Rumunia (56,2), Łotwa (58,3), Chorwacja (57,5), Grecja (57,6) i Węgry (58,5), a Słowacji (60,4) ustępując o ułamek punktu. Luka względem Austrii jest jednak pokaźna: całkowity wynik Polski w WBN stanowi trzy piąte austriackiego. Na tle regionu prezentuje się on już całkiem nieźle, choć jest wyraźnie niższy od estońskiego (70,1) i litewskiego (70,3), a bardzo wyraźnie – od czeskiego (75,6).
Słowo lub dwa należą się w tym miejscu Irlandii. Irlandia zdobyła 146,6 punktu i zdecydowanie wygrała klasyfikację, lecz specyfika irlandzkiego dochodu narodowego sprawia, że pomijam ją w niniejszym tekście. Prywatne PKB Irlandii zyskuje bowiem na wliczaniu amortyzacji aktywów intelektualnych (np. własności intelektualnej) i nieintelektualnych przenoszonych masowo do tego kraju, a także w wyniku innych zabiegów księgowych i prawnych, jakich używają firmy w celu optymalizacji podatkowej. Sytuacja ta jest na wyspie tak powszechna i tak bardzo nadyma konwencjonalny PKB, że irlandzki bank centralny wymyślił nawet i oblicza specjalny tzw. zmodyfikowany dochód narodowy brutto (GNI*), by chociaż częściowo wziąć na nią poprawkę. Niestety aktualne statystyki GNI* nie są dostępne. Pominięcie Irlandii w niniejszym artykule nie oznacza jednak pominięcie jej w obliczaniu i prezentowaniu WBN. Strona internetowa wskaźnika zawiera pełne dane o Irlandii, która znajduje się na pierwszym miejscu rankingu dostępnego w sieci; wynik tego kraju opatrzony został jednakże stosowną adnotacją.
Na tle innych miar
Okazuje się też, że WBN silnie koreluje z innymi alternatywnymi wobec PKB miarami. Nie powinno być wielkim zaskoczeniem, że kraje uzyskujące wysokie (niskie) wskazania WBN mają także wysoki (niski) HDI – Human Development Index. Miara ta uwzględnia PKB per capita wyrażony w parytecie siły nabywczej, a także oczekiwaną długość życia oraz długość pobierania nauki. Taka konstrukcja ma sprawić, że HDI w sposób pełniejszy od zwykłego PKB odzwierciedli jakość życia na świecie. Jako że do WBN wlicza się spora część PKB per capita obliczanego wedle parytetu siły nabywczej (tj. część stanowiąca prywatne wydatki obywateli), a zarazem wielkość ta jest podstawową składową HDI, związek obu raczej nie dziwi.
HDI 2020 a Wskaźnik Bogactwa Narodów
(2020; bez uwzględnienia Irlandii)
Ciekawe też, że WBN wykazuje niewielki, lecz zauważalny związek z historycznymi wielkościami Wskaźnika Wolności Gospodarczej opracowanego przez amerykańską Fundację Heritage. Jako że dzisiejszy dobrobyt jest rezultatem występowania warunków sprzyjających jego powstaniu przez dłuższy czas w przeszłości, Wskaźnik Wolności Gospodarczej uśredniono za lata 2012-2020 (czyste dane z tych lat udostępnia Fundacja Heritage na swoich witrynach internetowych). Następnie zestawiono go z tegoroczną edycją WBN.
Wskaźnik Wolności Gospodarczej Heritage (średnia 2012-20)
a Wskaźnik Bogactwa Narodów
(2020; bez uwzględnienia Irlandii)
Z jednej strony można argumentować, że pewien związek między wolnością gospodarczą (a przynajmniej jej wersją mierzoną przez Heritage) a WBN istnieje, z drugiej rozrzut wyników wokół linii trendu wskazuje, że ta pierwsza jest tylko jedną z wielu determinantą wysokości WBN.
Ile zmieni pandemia?
Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że przygotowany przez Warsaw Enterprise Institute celowo przestawia sytuację krajów sprzed wybuchu epidemii koronawirusa. Dane za okres epidemii użyte do jego przygotowania w dużej części nie są jeszcze dostępne. Co ważniejsze, trwa ona nadal, a jej skutki można będzie uczciwie ocenić dopiero jakiś czas po jej zakończeniu. Oby przyszłoroczna edycja WBN powstawała w warunkach normalności. Odzwierciedli wtedy szok, jakim było dla krajów Europy minione kilkanaście miesięcy, i pozwoli na dokonanie interesujących porównań z rezultatami bieżącej edycji.
Wyniki WBN
WSKAŹNIK BOGACTWA NARODÓW (DLA PAŃSTWA UE I WIELKIEJ BRYTANII)*
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | PUNKTACJA OGÓLNA | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | IRLANDIA | 146,6 | 0 |
| 2 | AUSTRIA | 100 | 0 |
| 3 | DANIA | 98,8 |  2 |
| 4 | NIDERLANDY | 95,1 | 0 |
| 5 | NIEMCY | 94,3 |  2 |
| 6 | BELGIA | 89,1 | 1 |
| 7 | FINLANDIA | 87,3 | 2 |
| 8 | SZWECJA | 86,1 | 2 |
| 9 | WIELKA BRYTANIA | 85,8 | 1 |
| 10 | FRANCJA | 81,5 | 0 |
| 11 | WŁOCHY | 76,9 | 0 |
| 12 | HISZPANIA | 75,9 | 0 |
| 13 | CZECHY | 75,6 | 0 |
| 14 | SŁOWENIA | 74,2 | 0 |
| 15 | PORTUGALIA | 70,5 | 1 |
| 16 | LITWA | 70,3 | 2 |
| 17 | ESTONIA | 70,1 | 2 |
| 18 | SŁOWACJA | 60,4 | 1 |
| 19 | POLSKA | 60,2 | 3 |
| 20 | WĘGRY | 58,5 | 1 |
| 21 | ŁOTWA | 58,3 | 1 |
| 22 | GRECJA | 57,6 | 3 |
| 23 | CHORWACJA | 57,5 | 0 |
| 24 | RUMUNIA | 56,2 | 0 |
| 25 | BUŁGARIA | 46,9 | 0 |
* NIE UWZGLĘDNIA SIĘ CYPRU, LUKSEMBURGA, MALTY.
WYDATKI PRYWATNE PER CAPITA (PPS)
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | WYDATKI PRYWATNE PER CAPITA (PPS) | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | IRLANDIA | 51 652 | 0 |
| 2 | AUSTRIA | 30 574 | 0 |
| 3 | DANIA | 29 565 | 2 |
| 4 | NIEMCY | 28 913 | 1 |
| 5 | NIDERLANDY | 28 768 | 1 |
| 6 | BELGIA | 27 305 | 0 |
| 7 | SZWECJA | 25 604 | 0 |
| 8 | WIELKA BRYTANIA | 25 461 | 0 |
| 9 | FINLANDIA | 25 158 | 0 |
| 10 | FRANCJA | 24 229 | 0 |
| 11 | WŁOCHY | 23 542 | 0 |
| 12 | HISZPANIA | 22 436 | 0 |
| 13 | CZECHY | 21 935 | 0 |
| 14 | SŁOWENIA | 21 551 | 0 |
| 15 | LITWA | 20 826 | 1 |
| 16 | PORTUGALIA | 20 081 | 1 |
| 17 | ESTONIA | 19 601 | 1 |
| 18 | POLSKA | 17 638 | 2 |
| 19 | RUMUNIA | 17 121 | 4 |
| 20 | WĘGRY | 16 940 | 1 |
| 21 | SŁOWACJA | 16 797 | 4 |
| 22 | ŁOTWA | 16 340 | 0 |
| 23 | GRECJA | 16 105 | 4 |
| 24 | CHORWACJA | 15 428 | 0 |
| 25 | BUŁGARIA | 13 167 | 0 |
WSKAŹNIK JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | WYDATKI PUBLICZNE | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | DANIA | 90,7 | 0 |
| 2 | FINLANDIA | 88,7 | 0 |
| 3 | AUSTRIA | 85,9 | 0 |
| 4 | NIDERLANDY | 84,6 | 1 |
| 5 | WIELKA BRYTANIA | 80,9 | 2 |
| 6 | SZWECJA | 80,5 | 3 |
| 7 | NIEMCY | 80,4 | 1 |
| 8 | ESTONIA | 76,6 | 0 |
| 9 | FRANCJA | 76,5 | 1 |
| 10 | BELGIA | 75,9 | 1 |
| 11 | CZECHY | 75,7 | 2 |
| 12 | PORTUGALIA | 74 | 0 |
| 12 | SŁOWENIA | 74 | 1 |
| 14 | HISZPANIA | 72,1 | 5 |
| 15 | CHORWACJA | 69 | 1 |
| 16 | SŁOWACJA | 67 | 1 |
| 17 | LITWA | 66,3 | 1 |
| 18 | WŁOCHY | 66 | 2 |
| 19 | IRLANDIA | 64,2 | 2 |
| 20 | ŁOTWA | 63,5 | 4 |
| 21 | GRECJA | 63,1 | 1 |
| 22 | WĘGRY | 58,9 | 1 |
| 23 | POLSKA | 58,8 | 1 |
| 24 | BUŁGARIA | 50,9 | 1 |
| 25 | RUMUNIA | 48,9 | 0 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA OBRONNOŚĆ
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | OBRONNOŚĆ | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | FRANCJA | 93,6 | 6 |
| 2 | CZECHY | 93,1 | 3 |
| 3 | WIELKA BRYTANIA | 91,9 | 0 |
| 4 | SZWECJA | 90,9 | 2 |
| 5 | DANIA | 90,1 | 4 |
| 6 | GRECJA | 87,7 | 17 |
| 7 | WŁOCHY | 87,2 | 13 |
| 8 | NIEMCY | 87,1 | 0 |
| 8 | SŁOWACJA | 87,1 | 4 |
| 10 | FINLANDIA | 85,5 | 5 |
| 11 | BUŁGARIA | 85,3 | 10 |
| 12 | SŁOWENIA | 84,4 | 1 |
| 13 | CHORWACJA | 84,3 | 4 |
| 14 | AUSTRIA | 81,9 | 10 |
| 15 | LITWA | 78,7 | 1 |
| 16 | WĘGRY | 77,4 | 3 |
| 17 | NIDERLANDY | 76,9 | 2 |
| 18 | ESTONIA | 76,6 | 8 |
| 19 | POLSKA | 75,7 | 5 |
| 20 | ŁOTWA | 74 | 9 |
| 21 | HISZPANIA | 72,8 | 4 |
| 22 | RUMUNIA | 70,6 | 2 |
| 23 | PORTUGALIA | 70,5 | 5 |
| 24 | BELGIA | 64,9 | 7 |
| 25 | IRLANDIA | 40,7 | 3 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTZNE | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | AUSTRIA | 99,2 | 0 |
| 2 | SŁOWENIA | 97,1 | 4 |
| 3 | DANIA | 96,4 | 1 |
| 4 | FINLANDIA | 94,5 | 1 |
| 5 | CZECHY | 93,4 | 2 |
| 6 | ESTONIA | 91,8 | 3 |
| 7 | PORTUGALIA | 90,7 | 4 |
| 8 | CHORWACJA | 90,1 | 3 |
| 9 | NIDERLANDY | 89 | 5 |
| 10 | RUMUNIA | 88,2 | 0 |
| 11 | SŁOWACJA | 87,8 | 3 |
| 12 | POLSKA | 85,5 | 4 |
| 13 | NIEMCY | 83,8 | 9 |
| 14 | WĘGRY | 83,4 | 1 |
| 15 | HISZPANIA | 82,7 | 3 |
| 16 | LITWA | 78,9 | 2 |
| 16 | ŁOTWA | 78,9 | 4 |
| 18 | IRLANDIA | 78,4 | 5 |
| 19 | BUŁGARIA | 78,2 | 0 |
| 20 | BELGIA | 77,5 | 4 |
| 21 | GRECJA | 73,5 | 4 |
| 22 | WIELKA BRYTANIA | 72,5 | 1 |
| 23 | SZWECJA | 71,9 | 10 |
| 24 | WŁOCHY | 71,4 | 2 |
| 25 | FRANCJA | 67,8 | 1 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA INFRASTRUKTURĘ I TRANSPORT PUBLICZNY
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | INFRASTRUKTURA I TRANSPORT PUBLICZNY | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | NIDERLANDY | 99 | 0 |
| 2 | NIEMCY | 97 | 0 |
| 3 | FRANCJA | 94 | 1 |
| 3 | WIELKA BRYTANIA | 94 | 0 |
| 5 | AUSTRIA | 93,9 | 3 |
| 6 | HISZPANIA | 93 | 1 |
| 7 | BELGIA | 92,4 | 1 |
| 8 | DANIA | 91,3 | 1 |
| 8 | SZWECJA | 91,3 | 1 |
| 10 | FINLANDIA | 75,9 | 0 |
| 11 | WŁOCHY | 88,6 | 0 |
| 12 | CZECHY | 85,4 | 5 |
| 13 | PORTUGALIA | 84,2 | 1 |
| 14 | WĘGRY | 82,6 | 5 |
| 15 | POLSKA | 82,1 | 8 |
| 16 | IRLANDIA | 81,1 | 3 |
| 17 | SŁOWENIA | 80,2 | 3 |
| 18 | GRECJA | 79,5 | 2 |
| 18 | SŁOWACJA | 79,5 | 4 |
| 20 | CHORWACJA | 78,7 | 0 |
| 21 | LITWA | 77,8 | 3 |
| 22 | ESTONIA | 77,7 | 7 |
| 23 | ŁOTWA | 77,2 | 2 |
| 24 | RUMUNIA | 72,8 | 1 |
| 25 | BUŁGARIA | 71,5 | 1 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA ŚRODOWISKO NATURALNE
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | ŚRODOWISKO NATURALNE | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | FINLANDIA | 100 | 0 |
| 2 | DANIA | 90,8 | 5 |
| 3 | AUSTRIA | 88,6 | 6 |
| 4 | IRLANDIA | 88,2 | 1 |
| 5 | NIDERLANDY | 87,9 | 5 |
| 6 | NIEMCY | 86,8 | 2 |
| 7 | SZWECJA | 85,9 | 5 |
| 8 | WIELKA BRYTANIA | 82,9 | 2 |
| 9 | PORTUGALIA | 81,5 | 5 |
| 10 | ESTONIA | 81,3 | 7 |
| 10 | FRANCJA | 81,3 | 4 |
| 12 | HISZPANIA | 80 | 3 |
| 13 | SŁOWENIA | 76 | 2 |
| 14 | BELGIA | 74,7 | 7 |
| 15 | WŁOCHY | 72,7 | 9 |
| 16 | GRECJA | 70,8 | 2 |
| 17 | LITWA | 69,6 | 1 |
| 18 | CHORWACJA | 68,3 | 6 |
| 19 | CZECHY | 68,1 | 6 |
| 20 | SŁOWACJA | 65,2 | 3 |
| 21 | ŁOTWA | 64,6 | 1 |
| 22 | POLSKA | 57,2 | 0 |
| 23 | WĘGRY | 57 | 4 |
| 24 | RUMUNIA | 50,5 | 1 |
| 25 | BUŁGARIA | 46,8 | 2 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA SŁUŻBĘ ZDROWIA
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | SŁUŻBA ZDROWIA | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | DANIA | 99,3 | 0 |
| 2 | FRANCJA | 98,3 | 2 |
| 3 | AUSTRIA | 97,9 | 3 |
| 4 | BELGIA | 97,4 | 2 |
| 5 | HISZPANIA | 97,2 | 6 |
| 5 | NIDERLANDY | 97,2 | 2 |
| 7 | FINLANDIA | 97 | 0 |
| 8 | NIEMCY | 96,8 | 4 |
| 9 | SZWECJA | 95,7 | 1 |
| 10 | WIELKA BRYTANIA | 95 | 1 |
| 11 | PORTUGALIA | 94,3 | 2 |
| 12 | CZECHY | 93,7 | 0 |
| 13 | WŁOCHY | 91,9 | 2 |
| 15 | ESTONIA | 72,1 | 4 |
| 15 | LITWA | 87,6 | 4 |
| 16 | CHORWACJA | 86,5 | 2 |
| 17 | SŁOWACJA | 85,1 | 3 |
| 18 | POLSKA | 84,8 | 6 |
| 19 | SŁOWENIA | 83,4 | 3 |
| 20 | GRECJA | 83,3 | 0 |
| 21 | IRLANDIA | 83,2 | 1 |
| 22 | ŁOTWA | 81 | 5 |
| 23 | RUMUNIA | 75,8 | 2 |
| 24 | WĘGRY | 75,3 | 1 |
| 25 | BUŁGARIA | 71,7 | 4 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA SZKOLNICTWO
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | SZKOLNICTWO | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | FINLANDIA | 97,5 | 0 |
| 2 | DANIA | 96,5 | 1 |
| 3 | SZWECJA | 94,8 | 7 |
| 4 | BELGIA | 94,7 | 3 |
| 5 | ESTONIA | 94,4 | 3 |
| 6 | POLSKA | 92,6 | 6 |
| 7 | SŁOWENIA | 92,5 | 3 |
| 8 | NIDERLANDY | 92,2 | 2 |
| 9 | WIELKA BRYTANIA | 91,5 | 0 |
| 10 | NIEMCY | 91,1 | 1 |
| 11 | CZECHY | 91 | 6 |
| 12 | ŁOTWA | 90,9 | 4 |
| 13 | AUSTRIA | 90,7 | 1 |
| 14 | PORTUGALIA | 90,4 | 7 |
| 15 | FRANCJA | 90,1 | 2 |
| 16 | IRLANDIA | 80,9 | 12 |
| 17 | SŁOWACJA | 88,5 | 6 |
| 18 | CHORWACJA | 87,4 | 0 |
| 19 | HISZPANIA | 87,3 | 4 |
| 20 | WŁOCHY | 86,3 | 1 |
| 21 | LITWA | 86,1 | 1 |
| 21 | WĘGRY | 86,1 | 0 |
| 23 | GRECJA | 85,8 | 1 |
| 24 | BUŁGARIA | 76,9 | 0 |
| 25 | RUMUNIA | 74,9 | 0 |
SUBKATEGORIA JAKOŚCI WYDATKÓW PUBLICZNYCH NA SZKOLNICTWO WYŻSZE
| POZYCJA W RANKINGU | KRAJ | SZKOLNICTWO WYŻSZE | AWANS/SPADEK W STOSUNKU DO 2015 R. |
|---|---|---|---|
| 1 | WIELKA BRYTANIA | 100 | 0 |
| 2 | DANIA | 96,6 | 0 |
| 3 | SZWECJA | 94 | 1 |
| 4 | ESTONIA | 93,9 | 1 |
| 5 | FINLANDIA | 92,6 | 4 |
| 6 | IRLANDIA | 91,8 | 2 |
| 7 | NIDERLANDY | 91,5 | 3 |
| 8 | BELGIA | 91 | 3 |
| 9 | SŁOWENIA | 86,7 | 3 |
| 10 | AUSTRIA | 85,8 | 2 |
| 11 | ŁOTWA | 85,6 | 5 |
| 12 | LITWA | 83 | 1 |
| 13 | CHORWACJA | 77,3 | 0 |
| 14 | FRANCJA | 75,9 | 3 |
| 15 | PORTUGALIA | 74,4 | 1 |
| 16 | NIEMCY | 72,9 | 3 |
| 17 | SŁOWACJA | 70 | 3 |
| 18 | CZECHY | 69,7 | 0 |
| 18 | GRECJA | 69,7 | 3 |
| 20 | WĘGRY | 66,9 | 0 |
| 21 | BUŁGARIA | 62,5 | 6 |
| 22 | HISZPANIA | 58,4 | 1 |
| 23 | WŁOCHY | 53,1 | 1 |
| 24 | RUMUNIA | 35,1 | 2 |
| 25 | POLSKA | 31,2 | 0 |